Ontwerpen voor senioren: 6 zaken om rekening mee te houden

Het aantal ouderen groeit snel; in 2040 zijn er naar voorspelling 2,6 miljoen 75+-ers. Deze vergrijzing heeft op verschillende gebieden gevolgen, maar biedt ook kansen. Want als je jouw digitale product op de juiste wijze weet in te steken, kun je opeens een veel bredere doelgroep bereiken. Maar dan moet je wel rekening houden met de uitdagingen waar een oudere doelgroep tegenaan loopt. In dit artikel vertel ik je er meer over. 

1. Digital natives vs. digital immigrants

Senioren zijn opgegroeid in een wereld waarin digitale techniek (nog) geen grote rol speelde. Deze techniek ontwikkelde zich als het ware tijdens hun leven en werd steeds belangrijker in de wereld om hen heen. We kunnen deze doelgroep daarom ook wel de “digitale immigranten” noemen. Toen (computer)techniek nog in zijn kinderschoenen stond, was het heel normaal om met handleidingen te werken en netjes alle stapjes daaruit te volgen. De gebruikerservaring had nog geen prioriteit in de industrie, en dus hebben digitale immigranten vaker een “ingewikkeld” en “ongebruiksvriendelijk” beeld van de digitale wereld. Daarnaast was het vaker mogelijk om “onherstelbare” fouten te maken of vast te lopen als je met een product bezig was. Niet gek dat senioren banger zijn om fouten te maken en daarmee hun hele computer, tablet of telefoon kapot te maken.

2. Stel leesbaarheid voorop

Vanaf je 40^e gaat je zicht op verschillende manieren achteruit. Je lens verhard, er komt minder licht binnen op de retina en de sensitiviteit voor contrast gaat omlaag, waardoor het moeilijker wordt om kleuren van elkaar te onderscheiden. Let dus op het volgende:

• Maak gebruik van een goed leesbaar font op minimaal 16px grootte
• Let op het contrast van je tekst en knoppen. Een handige tool om contrast te checken is bijvoorbeeld de Stark plugin voor Figma of Sketch.
• Zorg voor een duidelijk onderscheid tussen verschillende onderdelen in je website of app

3. Spreek de taal van je doelgroep

Senioren zijn over het algemeen meer tekst georiënteerd dan jongeren en nemen vaker de tijd om teksten te lezen. Dit is iets wat we ook vaak terug zien tijdens de usability tests die we bij Online Department doen. Daarnaast is de oudere doelgroep vaak minder bekend met ‘slang’ of technisch jargon, zoals bijvoorbeeld ‘cookies’ of ‘hashtags’.

• Zorg voor een goed leesbaar font met een prettige regelafstand en een fijne regellengte (zo’n 60-70 karakters per regel)
• Zorg voor een duidelijke opbouw van de tekst door het gebruik van koppen en subkoppen
• Vermijd termen en vakjargon of probeer deze zo veel mogelijk te combineren met visuele representaties.

4. Maak alles makkelijk klikbaar

Als we ouder worden, worden de zenuwen in onze vingers minder gevoelig. Daardoor worden we langzamer en minder precies en wordt het besturen van een muis lastiger.

• Zorg voor grote knoppen en links, met genoeg ruimte ertussen, om te voorkomen dat iemand per ongeluk de verkeerde link aantikt

5. Focus, focus, focus!

Ons werkgeheugen is verantwoordelijk voor het manipuleren van informatie die je op dat moment ‘vasthoudt’. Informatie ‘vasthouden’ is bijvoorbeeld het onthouden van een telefoonnummer. Het manipuleren van deze informatie is bijvoorbeeld het achterstevoren opzeggen van dit telefoonnummer.

Bij senioren neemt de capaciteit van het werkgeheugen af, waardoor ze meer moeite hebben met het aanleren van nieuwe vaardigheden of langere tijd hun aandacht bij één taak houden. Waar jongeren informatie parallel verwerken en dus op een drukke homepagina snel kunnen vinden wat ze zoeken, verwerken senioren informatie sequentieel. Hierdoor hebben ze meer tijd nodig om bepaalde taken uit te voeren.

• Biedt niet teveel informatie tegelijk aan, zorg voor simpele informatie en zorg dat er zo weinig mogelijk afleiding is
• Deel taken in je website of app op in stappen, en zorg dat je gebruikers geen informatie hoeven te onthouden van de ene op de andere stap. Zorg ook voor duidelijke feedback van de voortgang bij langere taken
• Wijk niet af van de standaarden; gebruik bekende patronen en iconen. Door bijvoorbeeld je menu heel anders in te delen dan de gebruikelijke menubalk bovenaan de pagina, dwing je je gebruikers om nieuw gedrag aan te leren en te onthouden, en heb je kans dat ze afhaken
• Zorg voor consistentie op je website, bijvoorbeeld door consistent om te gaan met de woorden die je gebruikt en door knoppen overal op dezelfde plek te zetten

6. Help je gebruikers bij het maken van beslissingen

Door de cognitieve limitaties die ouder worden met zich meebrengt, wordt het moeilijker om veel verschillende opties te vergelijken. Daarnaast zijn senioren vaak voorzichtiger en skeptisch: “hoe weet ik of ik deze website, dit product of deze persoon kan vertrouwen?” Daarom baseren ze hun beslissingen vaker op bestaande kennis of op de opinie of het advies van een expert.

• Biedt op beslismomenten niet opeens nieuwe informatie of opties aan
• Toon expert reviews, maar alleen als deze betrouwbaar en écht zijn
• Zorg dat het mogelijk is om persoonlijk contact op te nemen, bijvoorbeeld telefonisch.

“Bepalen of een website betrouwbaar is vind ik altijd heel moeilijk, er wordt zo veel gesjoemeld met websites. Dan zoek ik toch eerst referenties of bijvoorbeeld aanbevelingen vanuit overkoepelende organisaties.”

Peter, 79 jaar – respondent bij een onderzoek

Met deze praktische tips kun je al heel wat stappen maken, maar voor een écht compleet beeld is er maar één oplossing: Ga het veld in! Maak kennis met je (oudere) doelgroep en test je product op verschillende momenten. Je zult merken dat bepaalde aannames die je hebt over deze doelgroep niet overeind blijven, en vaak positief verrast worden door de digitale vaardigheid en het enthousiasme van je respondenten!

Bronnen
Foto door Jeff Sheldon via Unsplash
Planbureau voor de leefomgeving
Usabilitygeek
The UX Blog
Smashing Magazine
Interaction Design Foundation
Brain Aging: Models, Methods and Mechanisms