6 Ontwerpprincipes voor digitale toegankelijkheid

Als UX designers willen we producten ontwerpen die voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk zijn – een nobel en ambitieus streven. Inclusive design is een mindset die daarbij helpt (meer hierover lees je in deel 1 van dit artikel). Door bij het ontwerp van elke nieuwe feature rekening te houden met mensen met verschillende beperkingen, kun je voldoen aan de behoeften van zoveel mogelijk gebruikers, zonder dat je hier achteraf speciale aanpassingen voor moet doen. In dit artikel vind je 6 ontwerpprincipes die je kunnen helpen om de wereld en jouw product te bekijken door de ogen van iemand met een (tijdelijke) beperking.

1. Ontwerp voor mensen

Als UX designer wil je je zo goed mogelijk in leven in de leefwereld van je gebruikers, om een zo goed mogelijk product te ontwerpen. Bij het toepassen van inclusive design, is het nog belangrijker om je bewust te zijn van je eigen vooroordelen. Het is altijd goed om mensen uit verschillende gemeenschappen en met verschillende beperkingen te betrekken bij je design proces. Zo zie je met eigen ogen waar ze tegenaan lopen en wat ze nodig hebben.

Probeer deze mensen dus te betrekken in je onderzoeksfase, door ze te interviewen of uit te nodigen voor usability tests. Dit hoeft natuurlijk niet bij elke test die je doet, al zou dat heel mooi zijn! Wanneer je af en toe meekijkt met iemand met een bepaalde beperking, zul je merken dat je in je ontwerpproces automatisch al rekening houdt met mensen die je gesproken hebt, en oplossingen probeert te bedenken die zij ook zouden kunnen gebruiken. Je begint jouw product als het ware door hun ogen te zien. 

Het kan lastig zijn om de juiste mensen te bereiken. Als je geen tijd of mogelijkheid hebt om tijdens je ontwerpproces echte mensen te interviewen, kun je toch rekening houden met mensen met een beperking. Cards for Humanity is een handige website om je alert te maken op de verschillende behoeften die mensen kunnen hebben.

2. Vind momenten van ‘exclusie’

Vervolgens kun je een analyse maken van hoe je product of service past binnen de behoeften van gebruikers met ernstige beperkingen. Je kunt bijvoorbeeld een Customer Journey Map maken en deze analyseren aan de hand van de behoeften van gebruikers die je hebt gesproken of met behulp van de bovengenoemde persona’s. Zoek naar punten van exclusie; waar loopt je gebruiker vast door zijn of haar (tijdelijke) beperking? Waardoor komt dit, en wat zou je er dus aan kunnen doen? Spoor deze punten op en gebruik ze als startpunt voor innovatie.

“There’s a beauty in recognizing exclusion. It calls on our humanity and our powers of empathy. And when we answer that call, beautiful things happen for our products, our customers, and us.”

Doug Kim – The Inclusive Design team at Microsoft

3. Kijk naar situatie

Mensen gebruiken jouw product in verschillende situaties. Zorg dat jouw product een zo goed mogelijke ervaring biedt, ongeacht de omstandigheden en beperkingen van je gebruikers.

• Hoe is de omgeving van de gebruiker? Is het druk en rumoerig? Kan een slechthorend persoon jouw product in deze omgeving gebruiken?
• Of is je gebruiker snel afgeleid maar bevindt hij zich in een omgeving met veel verschillende prikkels, zoals een drukke winkelstraat?
• Is iemand binnen of buiten? En hoe is het weer, is er bijvoorbeeld felle zon waardoor je het scherm van je smartphone niet goed kunt zien?
• Is er tijdsdruk? Zijn mensen gestresst of gehaast?

Als je inclusive design toepast, kan het zomaar gebeuren dat oplossingen die je hebt ontworpen voor mensen met permanente beperkingen ook andere mensen kunnen helpen die in een bepaalde situatie tegen dezelfde pijnpunten aanlopen. De caps lock knop is bijvoorbeeld ontworpen om te zorgen dat mensen die niet twee knoppen tegelijk in kunnen drukken, toch hoofdletters kunnen typen. Normaal gebruik je caps lock misschien niet, maar als je je arm gebroken hebt en alleen nog je linkerhand kunt gebruiken, komt deze optie (tijdelijk) toch van pas.

4. Gelijkwaardige ervaring

Zorg dat je interface voor iedereen een gelijkwaardige ervaring biedt en dat de kwaliteit van de content die je aanbiedt voor iedereen gelijk is. Of het nu gaat om een alt-tekst voor een afbeelding, een transcript van een video, een audio omschrijving of gebarentaal, elk van deze alternatieven zou qua beleving zo dicht mogelijk bij het origineel moeten komen.

Wanneer je bijvoorbeeld wilt zorgen dat ook blinden en slechtzienden jouw website goed kunnen ervaren, helpt het om extra aandacht te besteden aan de alt-teksten die je schrijft voor de afbeeldingen op je website. Door deze op een pakkende en inspirerende manier te schrijven, is de beleving van mensen die een screenreader gebruiken om jouw website te lezen, gelijk aan die van de mensen die de afbeelding bekijken.

5. Hou het simpel en consistent

Welke features voegen echt waarde toe aan je product? Wat hebben je gebruikers echt nodig? Maak het niet te ingewikkeld; Help je gebruikers zich te focussen op de belangrijkste taken en informatie binnen je interface. Zet de belangrijkste informatie bovenaan en voorkom afleiding door features en content alleen te tonen op het moment dat ze nodig zijn.

6. Geef mensen de controle

Laat mensen op hun eigen manier met je content interacteren. Zorg dat ze gebruik kunnen maken van standaard browser en device opties zoals zoomen, lettergrootte aanpassen, contrast verhogen, etc. Sommige gebruikers kunnen misselijk worden van animaties of parallax scrolling, anderen worden hierdoor teveel afgeleid. Zorg dat men deze gemakkelijk kan stoppen of uitschakelen voor de hele website of app.

Zorg er ook voor dat mensen met een beperking snel de functionaliteiten kunnen vinden die hun ervaring met jouw product verbeteren. Bijvoorbeeld de knop om ondertiteling bij een video aan te zetten (of zet deze standaard aan, met een knop om ze uit te zetten), of een optie om de trilfunctie van je telefoon te activeren bij notificaties. Verstop dit soort features niet 4 lagen diep in de instellingen van je app, maar maak ze direct beschikbaar op relevante plaatsen.

“Now we look at a small sheet of glass on a sunny day, we juggle our phones one-handed, we’re distracted or in a rush. We are, quite literally, temporarily vision, motor, hearing, and cognitively impaired on a daily basis.”

Robin Christopherson – Head of Digital Inclusion at AbilityNet

Inclusive design is een doorlopend proces, niet iets wat je even regelt waarna je verder kunt met het volgende project. Het hele team moet zich bewust zijn van de inclusive mindset, en constant alert zijn op momenten waarop een gebruiker wordt ‘buitengesloten’.

Door niet hier en daar een feature toe te voegen die alléén gemaakt is voor iemand met een ernstige beperking, maar juist oplossingen te verweven in je product, zorg je voor een complete ervaring voor iedereen, inclusief mensen die extra hulp nodig hebben. En misschien ontdek je zelfs dat deze oplossingen beter aansluiten bij alle andere mensen dan je had gedacht.

Bronnen
Inclusive Design Principles
UX Planet Artikel 1 en Artikel 2
Medium: The Inclusive Design Team at Microsoft